Over het reizen

Om meer dan één reden heb ik veel gereisd, maar vooral als punt van uitgang voor mijn werk.

In 1971 liep ik langs een deel van de westkust van Schotland en over de Outer Hebrides. Een paar jaar later was ik vaak te vinden in de Yorkshire Dales. Eén onvergetelijke wandeltocht maakte ik samen met mijn toen nog kleine dochter Ceciel. In 1979 en in 1980 liep ik eerst weken aan weerszijden langs de muur die toen Berlijn nog kliefde om daarna een paar maanden in de Northern Territory in Canada te verblijven, vooral hoog langs de Hudson Bay. In deze intensieve jaren werkte ik aan het project Grenzen/Overgangen, waaruit later meerdere tekeningen en schilderijen ontstonden, en in 1983 werd het kunstenaarsboek onder die naam uitgebracht door Atalanta Pers.

Een diepe invloed op mijn denken en werken had het landschap van Australië, voor het eerst bezocht in 1987 en nog vele malen daarna. De woestijn zowel als de kusten, de kleuren zowel als de stilte, de kleine, bijna vergeten plaatsjes zowel als het woeste Kimberley gebied – ze hielden me jaren intensief bezig. Menig schilderij, tekening en prent vond hier z’n oorsprong en tussen ongeveer 1988 en 2000 was Australië zo goed als de enige bron voor mijn werk. In 1988 ontstond de serie zeefdrukken 'De aarde heeft hier zwijgend macht'. In 1996 maakten Joanne en ik een 7 maanden lange kampeertocht dwars door de woestijn. Tijdens deze reis raakte ik gefascineerd door de tocht die Captain Charles Sturt, ongeveer 150 jaar eerder ondernam. Dit resulteerde onder meer in het boek Sturt. In 1999 overdacht ik tijdens een lange, langzame treinreis van Broken Hill naar Sydney het begrip 'achterwaarts reizen' en hieruit kwam een reeks werk voort in de volgende jaren. Onder meer in 2001, de leporello met deze titel.

In 2002 bezocht ik Mongolië en dit eindeloos glooiende land bleek inspirerende verrassingen te herbergen, waaronder onverwachte rivierbeddingen en vooral Tsagan Nuur (het Witte Meer). Aansluitend werd nog een klein deel van China bereisd.

Tenslotte werd in 2004 zowel als in 2007 China opnieuw bezocht. De eerste reis voerde vanuit Beijing westwaarts en daarna zuidelijk tot aan Guangzou. Kort geleden werd het de onmetelijke provincie Xinjiang, waarin de Taklamakan woestijn nieuwe en hevige aspecten toevoegde aan eerdere woestijnervaringen in Australië opgedaan

Waarom toch al dit reizen ?

Daarover nadenkend zijn er wel een paar gedachten die bovenkomen. Verwacht echter geen compleet antwoord.

De confrontatie met een andere omgeving dan die waarin je gewoonlijk rondloopt is niet alleen dat wat het nieuwe interessant maakt. Minstens even positief is dat in het ontstane contrast het "eigen" landschap opnieuw en zeer anders wordt beleefd. Deze spanning houd je wakker, maakt je vrij.

Als gereedschap bij het noteren van een nieuwe omgeving neem ik altijd een klein schetsboekje mee. Daarin wordt zelden dirèct getekend, meestal gebeurt dat op een kamertje in pension of klein hotel, maar wel altijd zoveel mogelijk in een korte tijdsrelatie met wat ik heb gezien. De schetsjes worden veelal met een penseel gemaakt, een enkele keer ook in potlood. Ook een notitie blokje is paraat, waarin ik adviezen aan mezelf noteer. Daar heb ik, eenmaal terug in Amsterdam, veel aan bij het maken van groter werk. Tenslotte gaat er dan een kleine camera mee. Tot voor kort was dat een eenvoudige Leica met een zwart-wit rolletje en tijdens de laatste reis een digitale Canon, maar daar moet ik nog erg aan wennen.

Als ik, eenmaal weer thuis, aan het werk ga wordt meestal eerst getekend.Opnieuw vooral met penseel, maar ook wel in potlood en soms is het krijt. De foto’s liggen op mijn atelier altijd om me heen. Het schilderen begint dan wat later, maar het tekenen gaat door. Sinds de laatste reis naar China zijn de penseeltekeningen in Chinese inkt en met van daar meegenomen penselen. Enigszins ander materiaal gebruiken is een extra impuls.

Het grote voordeel van het reizen is, ik schreef het al, dat de eigen omgeving er zo uit kan gaan zien alsof je ook daar op reis bent. Zo is alles, of het dichtbij is of ver weg, even nieuw.